راهنمایی برای والدین و خانواده هایی که کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم دارند.

شاید در ابتدا ماندن در منزل به نظر جالب باشد و با رفع خستگی روزانه همراه شود. ولی هنگامی که این مدت به درازا می کشد و انتهای آن معلوم نیست، خودش می تواند تبدیل به منبع استرس و ناراحتی شود. برای همین باید تمهیداتی اندیشید که در این شرایط استرسها کاهش و زندگی برای کودک مشکل دار و خانواده راحت تر گردد.

کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم امکان دارد همان طور که تظاهرات مختلف دارند، در این شرایط هم واکنشهای متفاوتی را نشان دهند. بطور مثال یکی از مشخصات این کودکان، تمایل به تنها بودن و واکنش به تغییرات است. درنتیجه، حتی امکان دارد پاسخهای آنها در این شرایط مثبت هم باشد.اما کودکانی هم هستند که از تغییرات پیش بینی نشده روتینهای روزمره و ماندن در خانه کلافه شده اند و به هم می ریزند. امکان داردرفتارهای کلیشه ای آنها شدت پیدا کرده، قشقرق به پا کنند، به رفتارهای خودزنی یا دگرزنی بپردازند. به حدی که نگهداری آنها در خانه سخت شود. در گذشته امکان داشت خانواده کودک را با بیرون بردن و گشتن در اطراف آرام می کردند. ولی این امکان در حال حاضر وجودندارد و نمی توان به عنوان راهی برای آرامش به آن پناه برد.با توجه به ضرورت درمانهای توانبخشی مداوم و مستمر جهت درمان و ممانعت از پسرفت رفتاری، ممکن است کودک در این زمان پیشرفتی در رفتارهایش نداشته باشد یا گاه مهارتهای آموخته شده را کمتر به کار برند یا از دست بدهند و باعث نگرانی بیشتر خانواده

می شود.

 

چه اتفاقی برای خانواده می افتد؟

امکان دارد شرایطی که امروزه در جامعه اتفاق افتاده است، مشابه شرایطی باشد که این خانواده ها سالیان درازی است در حال تجربه آن می باشند: نشستن در خانه و قطع رابطه از جهان پیرامون ...ممکن است برای خانوادهایی که از صبح درگیر کلاسهای درمانی مداوم و پشت سرهم برای کودک

بوده است، این قرنطینه به نوعی استراحت اجباری محسوب شود. آنها بتوانند زمان بیشتری را در خانه وبا سایر اعضا خانواده بگذرانند و ساعتهایی را به دور از ترافیک و کلاسهای شلوغ و متنوع از حضوردر کنار هم لذت ببرند. در ضمن می توانند ساعتهای بیشتری را برای بازی و ارتباط با کودکشان داشته باشند و به تثبیت آموخته های قبلی کودک کمک کنند.

اما از طرفی خانواده امکان دارد درگیر استرسهای متعددی شود. اضطراب شیوع بیماری همه گیر که هر روزه پیامهای زیادی از طریق شبکه های اجتماعی در مورد آن دریافت میکند، اضطراب مختل شدن فعالیتهای توانبخشی و آموزشی کودک، اضطراب مشکلات مالی ناشی از کساد وضعیت بازار و اضطراب از بد شدن رفتارهای کودک ...

چه اتفاقی برای خواهر و برادرها می افتد؟

هیچ فردی در خانه نمی تواند مصون از استرسهای محیط خانواده باشد. خواهر و برادرهای سالم این کودکان هم به نوبه خود درگیر وقایع

استرس زا می شوند. امکان دارد که تعطیلی مدارس و بودن در کنار خواهر یا برادری که در طیف اتیسم است خیلی نگران کننده نباشد. خصوصاً

اگر کودک مبتلا به اتیسم آرام باشد و در بازی خواهر یا برادر خود را همراهی کند.اما اگر کودک به دلیل مشکلات رفتاری شدید خانواده را درگیر خود کند، استرس زیادی را به سایر اعضای خانواده، خواهر وبرادرها وارد خواهد کرد. خصوصاً در خانواده هایی که والدین مجبورند از خواهر و برادرها برای مراقبت، نگهداری و کنترل وی کمک بگیرند.

در مواردی که کودک به دلیل ماندن طولانی در خانه بدرفتاری، داد زدن و شکاندن وسایل و بیقراری دارد، همسایه ها نیز در امان نخواهند

بود و امکان دارد از مشکلات پیش آمده شاکی شوند. فشارهایی که از سمت آنها به والدین وارد می شود تحمل استرس والدین و خانواده را تحت تأثیر قرار می دهد.

 

توصیه هایی برای والدین

از آنجا که پیش بینی وضعیت در آینده دشواراست و نمی دانیم این شرایط تا کی ادامه خواهد داشت باید خود را برای مدیریت دراز مدت این

شرایط و بهتر گذراندن این اوقات آماده سازیم.

1-حتماً با کودک ارتباط مناسب برقرار کنید و به او در مورد مراقبتهای لازم در برابر ویروس کرونا متناسب با میزان درک وی توضیح دهید: سعی کنید با داستانهای کوچک، تصاویر وبازی در مورد بیماری توضیح دهید. به او بگویید که چگونه باید خود را در برابر بیماری حفظ کند.

2- نیازها را اولویت بندی کنید. توانبخشی مهم است ولی اولویت اول نیست لذا نگران تعطیلی مراکز توانبخشی و کند شدن این فرایند نباشید. در حال حاضر امنیت جانی کودک و تمام خانواده اهمیت بیشتری دارد.

3- با درمانگرهای کودک در تماس باشید: شاید بتوانید با گرفتن آموزشهای ساده، درمانها را در خانه با کودک ادامه دهید.

4- خیلی برای آموزشهای مداوم و شدید به کودک فشار نیاورید: سعی نکنید قبل مشورت با درمانگرها کار جدیدی مانند ماساژ راشروع کنید چون ممکن است باعث به هم ریختگی بیشتر کودک شده و مشکلات را تشدید نماید.

5- خیلی به رفتارهای او در صورتی که به خودش و به بقیه آسیب نمی زند گیر ندهید: اگر کلیشه هایی مثل حرکت دست، بالا و پایین پریدن یا ژستهای خاصی دارد که خطرناک نیستند سعی نکنید با امر و نهی او را وارد حالت تدافعی کنید. اگر حالت آسیب زننده ای دارد حتماً با پزشک و درمانگرهای وی تماس بگیرید. شاید لازم باشد درمان دارویی یا رفتاری خاصی را امتحان کنید.

6- چون بیشتر این کودکان از مکانهای ساکت و خلوت لذت می برند بخشی از خانه را تبدیل به اتاق خلوت او کنید: آن اتاق را از وسایلی که آسیب زننده هستند خالی کنید. پریزهای برق را با محافظ بپوشانید و از کودک بخواهید در زمانهایی که نیاز به آرامش دارد یا عصبی شده است به آن اتاق برود و پس از آرام شدن بیرون بیاید. اگر حیاط یا حیات خلوت دارید آن را برای بازی و تفریح کودک آماده سازید.

7- با کودک خود بازیهای ساده و متناسب با سطح توانایی، درک و سناش انجام دهید: ازاو بخواهید که کاری با شما انجام دهد. مثلاً در پختن کیک، شستن وسایل، جمع کردن خانه، دوختن ماسک یا لباس برای عروسک و بازیهای حرکتی با شما همکاری کند.

8- مسایل بهداشتی را به او گوشزد کرده و آموزش دهید: از راهنمای تصویری برای آموزش شستن دست، نحوه استفاده از دستمال هنگام سرفه و عطسه و نکات دیگر استفاده کنید. به یاد داشته باشید هر آموزشی نیازمند صبر و حوصله است. تا زمانی اینکار راانجام دهید که مطمئن شوید کودک به درستی آن را آموخته است و انجام می دهد.

9- مراقب سلامت خود باشید: حتما ساعتهایی را برای استراحت، ورزش، خواندن کتاب یا گوش دادن به موسیقی برای خود اختصاص دهید. کودکان آینه حالات روحی شما هستند. اگر شما سرحال و امیدوار باشید، آنها نیز این زمان را راحت تر سپری خواهند کرد.در صورتی که شما تحت تنش، عصبانی و ناراحت باشید، کودک نیز واکنش رفتاری نشان خواهد داد.

10- همکاری والدین و اعضا خانواده با هم بسیار مهم است. سعی کنید وظایف را با هم تقسیم کنید. زمانهایی را یک والد می تواندمسئول نگهداری از کودک باشد و والد دیگر استراحت کرده یا کارهای شخصی خود را انجام دهد و بر عکس.

11- با گروههای والدین کودکان طیف اتیسم در ارتباط باشید: در این کانالها می توانید با افراد مشابه صحبت کنید، از تجربیات آنها استفاده کنید. برنامه های مفرح آنلاین طراحی کنید )مانند مسابقه نقاشی و کاردستی بین بچه ها و والدین(، و کارهای جدید انجام دهید.

12- به کودکان دیگر در خانه توجه کنید: اجازه بدهید که درمورد احساساتشان با شما صحبت کنند. احساسات آنها را درک کنید و شرایط آنها را متوجه شوید. بازیهای گروهی راه بیندازید. حتماً زمانی برای حرف زدن،بازی کردن، قصه گویی یا کارهای مشترک با آنها اختصاص دهید. بر فعالیتهای درسی شان نظارت داشته باشید. در صورتی که کودک اتیسم رفتارهای آسیب زننده شدیدی دارد که ممکن است از نظرفیزیکی یا روانی به خواهر و برادر خود آسیب بزند، او را مدتی از محیط مشترک با کودک اتیسم دور کنید .

13-همسایه ها را در جریان بگذارید: به همسایه ها در مورد مشکلات فرزند خود و شرایط پیش آمده توضیح دهید. این گونه آنها بهترمتوجه مسایل پیش آمده خواهند شد و راحت تر رفتارهای کودک را تحمل می کنند. حتی امکان دارد بتوانند در موقعیتهایی برای نگهداری و مراقبت از کودک به شما کمک کنند.